A pedra de facer sopa

Este era un soldado que volvía da guerra. Chegou a unha aldea, un día de frío adoecido, vento fungón e ceo nubrado. Traía fame. Detívose diante dunha casa e pediu algo para comer. 

—Non temos cousa ningunha, nin sequera para nós —dixéronlle—. E o soldado seguiu o seu camiño. 

Detívose noutra casa e pediu un codecho de pan. 

—Non temos pan nin para nós —volvéronlle a dicir, 

—Tedes unha pota grande? —preguntou o soldado. 

—Si, temos un pote de ferro. 

—Tedes un pouco de auga? —seguiu preguntando. 

—Pois si, auga hai abondo. 

—Enchede de auga o pote e poñédeo ao lume —dixo o soldado—, pois eu teño unha pedra para facer sopa. 

—Unha pedra para facer sopa? —preguntaron—. Que é iso? 

—Pois é unha pedra coa que se fai sopa —explicou. 

Todos se puxeron ao seu redor para ver tal marabilla. 

A dona da casa encheu o pote de auga e púxoo ao lume, sobre dunha trepia. O soldado sacou unha pedra do peto, unha pedra que tiña semellanza con calquera pedra que un pode atopar no camiño, e botouna dentro do pote. 

—Agora, deixádea que ferva —dixo. De maneira que todos se sentaron a agardar que a auga fervese—. Podedes darme un chisco de sal? —engadiu. 

—Pois si —dixo a muller, e sacou o sal dun cacharriño de lata. O soldado colleu unha manda e botouna dentro do pote. Todos seguían agardando. 

—Unhas poucas cenorias non lle virían mal a esta sopa —dixo o soldado con certa nostalxia. 

—Ouh, se é por iso, temos algunhas —dixo a muller, e sacándoas de debaixo do alzadeiro onde o soldado xa as vira, entregoullas. E as cenorias foron axiña para dentro do pote. Mentras fervían, o soldado botouse a contarlles a súa aventura. 

—Unhas patacas viríanlle ben, non lles parece? —dixo o soldado—. Daríanlle un bo tento. 

—Temos algunhas patacas —dixo a filla maior da familia. 

De xeito que as espelicaron, botáronas no pote e seguiron agardando que todo aquilo fervese. 

—Unha cebola, se a houbese... —continuou dicindo o soldado. 

—Corre á casa do noso veciño e pídelle unha cebola —ordenoulle o home da casa á filla máis nova. 

A rapaza foi, e houbo cebola. 

Sentados darredor do lume, puxéronse todos a conta historias. 

—...e non probei repolo desde que saín da casa de mina nai 

—dicía o soldado. 

—Corre á horta e arrinca un repolo —dixo a nai. E un rapaciño saíu a todo dar e voltou cun repolo que se lle engadiu ao caldo. 

—Xa non tardará moito —exclamou o soldado, lambendo o bico. 

—Soamente un pouquiño máis —dixo a muller, mentres remexía cunha garfela. 

Nesa, chegou o fillo maior da familia. Saíra de caza e viña con dous coellos. 

—Xusto o que precisamos para lle dar o toque derradeiro! —dixo o soldado. E en pouco tempo estiveron os coellos esfolados, cortados en anacos e metidos no pote. 

—Ouh, que bo ulido ten esta sopa! —dixo o cazador. 

—É que o viaxeiro trouxo unha pedra e con ela esta arranxando esta sopa —aclaroulle o pai. 

Por fin a sopa quedou cociñada, foi servida e todos quedaron coa barriga satisfeita. 

—É unha sopa marabillosa —dixo o home da casa. —E unha pedra de moito valer —dixo a súa muller. 

—Así é —engadiu o soldado— e sempre sairá así se facedes o que vos fun indicando hoxe. 

Cando remataron a sopa, o soldado despediuse. Para pagar a hospitalidade, deulle a pedra como regalo á dona da casa. A muller agradeceullo moito. 

—Non é nada —dixo o soldado, e foise daquela casa e da aldea sen a súa pedra. 

Pero tivo a sorte de atopar outra un pouco antes de chegar á seguinte aldea. 

Xosé Neira Vilas, Contos vellos para rapaces novos

COMPRENSIÓN

1. Asocia as palabras coas súas sinónimas tiradas da lectura.

deseguido - portento - agasallo - fragmento - prodixio - presente

parecido - suficiente - similitude - abondo - decontado - cacho 

    abondo - ........... - …....... 

    axiña - ........... - …....... 

    marabilla - ........... - …....... 

    anaco - ........... - …....... 

    semellanza - ........... - …....... 

    regalo - ........... - …....... 

2. Indica que significan no seu contexto estas expresións coloquiais. 

    «un bo tento» - ...........

    «lambendo o bico» - ...........

    «a todo dar» - ...........

    «de moito valer» - ...........

3. A lectura ten abundante léxico relacionado coa cocina e cos alimentos. Identifícao e clasifícao nunha táboa coma a seguinte. 

--- En parellas, revisade e ampliade as vosas listaxes. 

4. Indica se estas afirmacións son certas (C) ou falsas (F). Despois transforma as falsas en certas. 

    A. Cando o soldado chegou á primeira aldea ía vento e moito frío: ....  

    B. Quen botou unha manda de sal ao pote foi a muller da casa: .... 

    C. As cenorias estaban enriba do alzadeiro da cociña: .... 

    D. A cebola houbo que pedila na casa dun veciño: .... 

    E. O derradeiro ingrediente que se botou á sopa foi o repolo: .... 

5. Identifica a estrutura do conto. 

REFLEXIÓN 

6. Elixe entre esta serie de conceptos os dous que, na túa opinión, mais se relacionan co contido da lectura. 

pobreza - enxeño - solidariedade - mesquindade - paz - fame - riqueza 

--- En grupos, contrastade e comentade razoadamente as vosas respostas. 

CREACIÓN 

7. Organizade na aula unha sesión de lectura de contos populares galegos. Seguide estas indicacións: 

—Busca un conto popular galego que che guste. Fai a pescuda, por exemplo, na biblioteca do teu centro. 

—Despois, na aula e seguindo as quendas que indique o profesor ou profesora, lede en voz alta os diferentes contos seleccionados. 

—Finalmente, comentade tales vos gustaron máis e por que.